Tía tô và bài thuốc điều trị cảm cúm của người Hà Tĩnh

Tía tô là món rau thơm khá quen thuộc trong bữa ăn hàng ngày ở nhiều vùng quê, trong đó có vùng Hương Sơn, Hà Tĩnh. Nhờ có vị cay, mùi thơm, nên trong nhiều món ăn hàng ngày, người Hà Tĩnh thường lấy lá tía tô ăn sống hoặc trộn vào nhiều loại thức ăn để làm tăng thêm vị thơm và tính hấp dẫn của món ăn.

Món ăn thông dụng nhất mà người Hà Tĩnh thường dùng nhiều tía tô để làm rau sống, đó chính là các món bún, phở, cháo. Trong dĩa rau sống, ngoài giá đỗ, cải, ngò, xà lách,… có thêm một nắm lá tía tô sẽ làm cho món ăn tăng thêm vị thơm cay đặc biệt.

Công dụng của cây tía tô

Bên cạnh là một thứ rau thơm quen thuộc trong bữa ăn hàng ngày, nhờ có tính ấm, khi ăn vào cơ thể sẽ tác động vào 2 kinh phế, tỳ, nên tía tô còn có tác dụng hoạt huyết, giải cảm rất tốt, giúp người bị cảm ra mồ hôi, làm long đờm, điều trị ho hen. Ngoài ra tía tô còn có tác dụng lợi tiêu hoá và an thai, cho nên người Hương Sơn, Hà Tĩnh còn biết cách dùng lá tía tô chế biến thành nhiều bài thuốc điều trị bệnh khá hay, trong đó bài thuốc khá dễ làm và  giải cảm tốt nhất chính là canh tía tô nấu với đậu xanh.

Món ăn bài thuốc từ tía tô

Để nấu món canh giải cảm, người ta thường chọn hái những lá tía tô chưa quá già lắm, không bị rách, đem về ngâm nước một vài phút và rửa thật sạch rồi để thật ráo nước (chú ý khi rửa không nên làm cho lá bị nhàu nát). Đậu dùng để nấu canh giải cảm là loại đậu xanh đã được phơi khô, làm sạch vỏ, hạt to, đều.

Đậu xanh sau khi rửa sạch, sẽ được cho vào nồi nước lả, đun cho thật nhuyễn đến khi nước còn xăm xắp và cho toàn bộ rau tía tô đã được thái nhỏ vào trộn đều, đun sôi một vài phút sao cho đến khi lá tía tô chín đều là được. Trước khi nhắc nồi  xuống, người Hương Sờn còn nêm thêm một ít mắm ruốc để tạo mùi thơm và vị ngọt cho nồi canh.

Tham khảo: Công dụng, cách dùng cây tía tô (Tô diệp) làm thuốc

Hình ảnh: Hạt đậu xanh.

Để giải cảm, người Hương Sơn thường ăn canh lúc còn nóng, nhằm làm cho quá trình giải mồ hôi của người bệnh diễn ra nhanh hơn. Thứ canh này rất tốt cho người bị cảm cúm, cảm sốt, cảm hàn, cảm nắng. Ngoài ra trong những ngày hè oi bức, nếu quá trình lao động nặng nhọc, bị mất nhiều mồ hôi, ăn bát canh rau tía tô nấu với đậu xanh còn có tác dụng giúp người ta bình phục nhanh sức khoẻ.

Không chỉ chế biến thành món canh nấu với đậu xanh để giải cảm, khi bị cảm sốt, nhức đầu, người Hương Sơn, Hà Tĩnh còn lấy lá tía tô giã nát cùng với các loại lá cây và rau khác, như cây sống đời, rau sam, rau diếp cá,…vắt lấy nước cho người bệnh uống, còn bã thì đem đắp lên trán người bệnh cũng co tác dụng hạ sốt khá hay.

Món canh rau tía tô nấu vớiđậu xanh dùng để giải cảm của người Hương Sơn, Hà Tĩnh quê tôi khá dễ làm, nhưng hiệu quả giải cảm rất tốt. Xin chia sẻ để mọi người có thể tham khảo, hy vọng nó sẽ ít nhiều giúp ích cho độc giả xa gần.

• Tham khảo: Hạt đậu xanh – Bí kíp điều trị tiêu chảy, say nắng trong mùa hè

ThS: Trương Văn Hà