Sâm maca tăng sinh lý, chọn loại nào và lưu ý gì khi dùng?

Ở Peru, người dân ăn sâm maca như một loại rau củ thường ngày nhưng ở nước ta thì đây lại là dược liệu nhập khẩu quý giá. Đó là vì với sức khỏe tổng thể nói chung, sâm maca có ý nghĩa không thể phủ nhận, đặc biệt là lĩnh vực cải thiện sinh lý ở cả nam và nữ.

Sâm maca có tên khoa học là Lepidium meyenii, thuộc họ Cải.

Sâm này khác với cây macca thu lấy hạt (được trồng nhiều ở Tây Nguyên) (1).

Vài nét về sâm maca

Sâm maca được trồng ở Peru, vì vậy, nó còn được gọi là sâm Peru. Nếu chỉ nhìn sơ qua, bạn sẽ thấy loại sâm này có hình dạng gần giống với củ dền ở nước ta.

Bột Cây sâm Peru (sâm macca)

Đặc điểm: cây thân thảo chỉ cao khoảng 20 cm, lá cây mọc xen vào nhau và hoa mọc thành cụm hoặc mọc đơn lẻ, rễ phình to thành củ như củ dền (với các loại khác nhau thì màu sắc củ cũng khác nhau như vàng ngà, đen và đỏ tía). Củ to khoảng 3 – 5 cm.

Trong đời sống hàng ngày của người dân Peru, củ sâm maca là món ăn có vị ngọt nhẹ và thơm nhẹ, có thể ăn tươi hoặc chế biến thành các món ăn kết hợp.

Tác dụng của sâm maca

Được biết, sâm maca (sâm Peru) là loại củ mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe như:

Công dụng của sâm macca theo các nghiên cứu

Ngoài ra, theo các kết quả nghiên cứu thì sâm maca còn có các hoạt tính nổi trội như:

• Bảo vệ cấu trúc xương: Kết quả thí nghiệm trên chuột cho thấy chiết xuất từ củ sâm maca đỏ và đen có hiệu quả đáng kể trong việc bảo vệ xương về mặt cấu trúc (mà không làm thay đổi khối lượng tử cung) (4).
• Giúp cải thiện trí nhớ: Kết quả nghiên cứu trên chuột cho thấy chiết xuất nước từ củ macca đen có tác dụng cải thiện chứng suy giảm trí nhớ (nhờ các hoạt động chống oxy hóa của nó) (5).
• Hỗ trợ sinh lý nam: Theo các bằng chứng từ nghiên cứu thực nghiệm trên chuột thì macca đen có tác dụng kích thích cơ thể sản xuất tinh trùng tốt nhất, macca vàng có tác dụng trung bình còn macca đỏ thì không có tác dụng. Ngược lại, macca đỏ có tác dụng đáng kể đối với hiệu quả làm giảm sự tăng sản tuyến tiền liệt trong khi macca vàng chỉ có tác dụng trung bình và macca đen thì không có (6).

Cách dùng sâm maca

Sâm maca nhập vào nước ta thường có ba loại, phân theo màu sắc là đen, vàng và đỏ (và như thông tin ở trên thì loại màu đen giúp hỗ trợ sinh lý nam tốt nhất).

Lưu ý có 3 loại sâm maca màu đỏ, vàng và đen

Cách dùng loại thực phẩm – thảo dược này cũng đa dạng, tùy theo nhu cầu và sở thích mỗi người:

1. Hầm thịt: củ macca vốn là thực phẩm hàng ngày, vì vậy bạn có thể lấy khoảng 20 g củ, gọt vỏ, cắt nhỏ ra rồi hầm với thịt (thịt gà hay thịt lợn đều được).
2. Dùng dạng bột: lấy củ khô xay thành bột và dùng làm bánh, nấu cháo, pha với nước ấm để uống… (những người mới dùng lần đầu thì chỉ nên thử một ít và những người có hệ tiêu hóa yếu thì không nên dùng).
3. Pha trà: củ macca thái lát có thể dùng hãm như trà, mỗi ngày chỉ dùng một lượng nhỏ từ 5 – 10 g.
4. Ngâm rượu: đây là cách dùng khá phổ biến. Bạn có thể ngâm theo tỉ lệ 100 g củ và 1 lít rượu (nên chọn rượu gốc 45 độ), thời gian ngâm ít nhất là 20 ngày (càng lâu càng ngon). Đây là loại rượu thơm ngon, dễ uống và ngọt (đặc biệt là rượu sâm maca đen). Liều lượng cho mỗi lần dùng là 15 ml, ngày uống 2 hoặc 3 lần (2). Lưu ý: người bị bệnh gan không nên dùng thuốc rượu.

Sâm macca ngâm rượu

Ghi chú: Bạn nên dùng ở trạng thái đã chế biến hoặc ngâm rượu (không nên dùng sống) và nên dùng trước 2 giờ chiều.

Những lưu ý khi dùng

• Liều lượng: Củ macca vốn dĩ là nguồn thực dưỡng. Vì vậy, khi có nhu cầu điều trị bệnh, bạn nên tham khảo thêm ý kiến thầy thuốc (để tăng hoặc giảm liều nếu cần).
• Tiêu dùng: Khi mua các bạn nên tìm hiểu kỹ nhà cung cấp để tránh mua nhầm loại củ kém chất lượng (thường được sản xuất từ Trung Quốc) (2).
• Tác dụng phụ: Một số người dùng sâm maca có thể gặp phải một số tác dụng phụ như bồn chồn, bao tử hơi khó chịu, hơi khó ngủ, cảm giác như thừa năng lượng, ợ nóng, tăng nhịp tim, cao huyết áp… (thường là do dùng quá liều).
• Thời lượng: Không dùng liên tục trong thời gian dài (quá 4 tháng), nếu có nhu cầu thì phải hỏi thêm ý kiến bác sĩ.
• Đối tượng: Những người đang bệnh tật, dễ dị ứng, phụ nữ mang thai và đang cho con bú… cần hỏi thêm ý kiến bác sĩ khi dùng (3).