Cây bả dột vị thuốc cầm máu và điều hòa kinh nguyệt

Có một loại thảo dược mang trong mình khả năng cầm máu, làm lành vết thương, điều hoà kinh nguyệt đó là cây bả dột hay cây ba dót.

• Tên khác: cây ba dót, cây trạch lan, yên bạch đỏ…
• Tên Khoa học: Eupatorium triplinerve Vahl (1, 2).
• Họ: Cúc

Mô tả

• Thân: Bả dột là dạng cây thân thảo sống lâu năm, mọc thấp thường chỉ cao khoảng 60cm. Thân cây nhỏ có màu tím.
• Lá: hình mác, thuôn nhọn, mép lá nhẵn (lưu ý không nhầm lẫn với cây mần tưới: có hình dáng gần giống).
• Mùi: vỏ lá bạn sẽ thấy dược liệu có mùi thơm, ở trong thành phần hóa học của cây có chứa tinh dầu.

Thành phần hóa học

Trong lá bả dột có một lượng nhỏ tinh dầu tạo mùi thơm, qua các nghiên cứu tại Khoa Thực vật học, Đại học Annamalai, Ấn Độ đã xác định tinh dầu từ lá bả dột Eupatorium triplinerve được phân tích và đã được xác định thành phần chính trong tinh dầu là: 2-tert-butyl-1, 4-methoxybenzene (74,3%) và b-Selinene (8,6%) (3).

Những nghiên cứu khoa học

1. Hoạt động chống trầm cảm, chống oxy hóa:

Nghiên cứu trên chuột Wistar mới đây tại Đại học Liên bang do Pará, Brazil đã xác định được hoạt động an thần nhẹ, giải lo âu và chống trầm cảm trên hệ thần kinh trung ương của chiết xuất hydro-alcohol từ cây bả dột Eupatorium triplinerve (4).

2. Hoạt động kháng viêm đại tràng do axit axetic gây ra:

Một thí nghiệm trên chuột tại Khoa Công nghệ sinh học, Đại học Periyar, Ấn Độ đã ghi nhận hoạt động chống viêm đại tràng của chiết xuất methanolic từ cây bả dột (5).

3. Xác nhận lá bả dột có công dụng dưỡng da và làm trắng da

Một nghiên cứu mới đây tại Đại học Mulawarman, Indonesia đã tiến hành xác định hiệu quả của bài thuốc làm trắng da từ lá bả dột của người dân bản địa ở Đông Kalimantan, Indonesia. Dựa trên những kết quả nghiên cứu thử nghiệm, Đại học Mulawarman xác nhận rằng kinh nghiệm sử dụng lá bả dột dưỡng da, làm trắng da là có cơ sở khoa học (6).

Hình ảnh lá cây bả dột

Tính vị

Cây bả dột có vị đắng, mùi thơm nhẹ, tính ấm (2).

Công dụng của cây bả dột

Liều dùng: 8g – 20g cây khô hoặc 30g – 50g cây tươi/ngày.

Cách dùng cây bả dột làm thuốc

1. Cầm máu, sát khuẩn vết thương: dùng cây tươi giã nát đắp vào vết thương chảy máu, với cách đơn giản này có thể nhanh chóng cầm chảy máu với những vết thương nhẹ.
2. Điều trị rong kinh: Dùng 10g cây khô, rửa sạch, đun lấy khoảng 2 bát nước chia làm 2 lần để uống trong ngày.
3. Thuốc nhuận tràng: Dùng cây khô 20g hoặc cây tươi 40g, đun lấy khoảng 2 bát nước, chia làm 2 lần uống sau bữa ăn (bởi Theo kinh nghiệm dân gian, nếu dùng liều cao bả dột có công dụng nhuận tràng).

Lưu ý phân biệt cây bả dột

• Có một loại cây với hình dáng rất giống cây bả dột, đó là cây mần tưới. Cây này hình dáng giống hệt bả dột, chỉ khác: Mép lá bả dột trơn nhẵn, méo lá mần tưới có răng cưa.
• Để biết cụ thể, các bạn xem hình ảnh dưới đây để tránh nhầm lẫn giữa 2 loại cây này.

Lá cây mần tưới

Lá bả dột