Nấm Chaga loại nấm từ Siberia có những công dụng gì

Hiện nay, nếu phải kể tên ba loại nấm quý thì phải nói đến nấm Linh chi, nấm Chaga và nấm Vân chi. Nếu như các nấm Linh chi, Vân chi có hình thù rõ ràng, nhìn khá bắt mắt thì nấm Chaga lại kỳ lạ ở chỗ vừa không có hình dáng cụ thể lại vừa “đen như cục than cháy”.

Tuy nhiên, trong vài năm trở lại đây, nhiều người đã bắt đầu ưa chuộng loại nấm này. Vậy, nấm Chaga đặc điểm và công dụng gì? Và với bệnh ung thư, nấm có tác dụng chống lại hay chỉ là phòng ngừa?

Về nấm Chaga

Nấm Chaga là loại nấm ký sinh mọc trên thân các cây gỗ to ở xứ lạnh, thường là cây phong và cây bạch dương. Mặc dù nấm Chaga có thể được tìm thấy ở Nga, Hàn Quốc và một số nước khác ở Châu Âu nhưng nấm Chaga ở Nga được xem là tốt nhất (vì có khí hậu rất lạnh) và loại mọc trên cây bạch dương được xem là loại chất lượng nhất.

Nấm Chaga có tên khoa học là Inonotus obliquus , thuộc họ nấm kí sinh Hymenochaetaceae (1), với chất cứng như gỗ và có tuổi thọ rất cao. Người ta gọi loại nấm này là “vua thực vật”, là “món quà từ chúa Trời”. Được biết, loại nấm này có chứa các vitamin và khoáng chất giúp tăng cường sức khỏe, ngoài ra còn chứa các hoạt chất giúp chống lại quá trình oxy hóa (mạnh hơn cả lựu, việt quất và trà xanh) (2).

Các hoạt tính của nấm

1. Hoạt tính hạ đường huyết

Theo tạp chí Sciences of food and agricuture, kết quả nghiên cứu trên chuột cho thấy ethyl acetate từ nấm Chaga có tác dụng hạ đường huyết đáng kể trên chuột bị tiểu đường do alloxan gây ra (nhờ các hợp chất terpenoid và sterol) (7).

2. Hoạt tính chống oxy hóa

Theo tạp chí Journal of Ethnopharmacolocy, chiết xuất polyphenolic từ loại nấm này có tác dụng bảo vệ tế bào chống lại sự oxy hóa do hydro peroxide gây ra (8).

3. Phòng ngừa và chống lại một số bệnh ung thư

Nấm Chaga vừa có tác dụng phòng ngừa ung thư, vừa có tác dụng chống lại một số bệnh ung thư cụ thể như ung thư ruột kết, ung thư cổ tử cung, ung thư gan.

• Theo tạp chí Life sciences, kết quả nghiên cứu trong ống nghiệm và trên thực nghiệm cho thấy chiết xuất endo-polysacarit từ nấm Chaga không trực tiếp tác động lên tế bào ung thư mà có tác dụng kích thích miễn dịch, vì vậy có tác dụng phòng ngừa ung thư (9).
• Tuy nhiên, theo tạp chí Phytotherapy research, chiết xuất nước nóng từ nấm Chaga có tác dụng chống lại sự tăng sinh của các tế bào ung thư ruột kết ở người (HT 29) (11).
• Theo tạp chí Bollettino Chimico Farmaceutico, chiết xuất từ nấm Chaga cũng cho thấy tác dụng ức chế sự phát triển của tế bào ung thư cổ tử cung Hela S3 (12).
• Theo tạp chí World journal of Gastroenterol, chiết xuất từ nấm Chaga còn ức chế sự phát triển của tế bào ung thư gan Hep G2 (13).

4. Ức chế kết tập tiểu cầu

Theo tạp chí Peptide, chiết xuất ethanol từ sợi nấm Chaga còn cho thấy hoạt động ức chế kết tập tiểu cầu (10).

Bột nấm

Cách dùng nấm chaga

Có thể dùng nấm Chaga bằng cách sắc, hãm bột hoặc ngâm rượu. Trong đó, cách sắc uống như trà là phổ biến hơn cả, dưới đây là hai cách dùng nấm phổ biến nhất hiện nay.

1. Cách sắc uống

Cách dùng: Lấy 9 lát nấm tương đương khoảng 10g (mỗi lát chỉ dày 1 đến 2 mm) rồi nấu trong 2 lít nước, nấu trong khoảng 1 giờ, khi thấy nước rút một nửa thì chắt nước ra, sau đó đổ thêm 1, 5 lít nước và nấu lại lần hai, tương tự như vậy cho đến lần thứ 5 thì có thể ngưng. Sau đó, hòa các phần nước lại với nhau, để một lát cho phần cặn lắng xuống thì đổ vào bình lưu trữ để dùng dần (để vào tủ lạnh).

Liều lượng: Mỗi ngày uống 3 – 6 lần, mỗi lần uống 100 – 200 ml và nên uống trước khi ăn (ít nhất là 30 phút).

2. Cách hãm trà

Một trong những cách dùng tiện lợi nhất đó là đem nấm tán thành dạng bột mịn, sau đó pha trà để sử dụng hàng ngày cho tiện lợi. Các bạn có thể tán bột tại các hiệu say nghiền bột hoặc đề nghị nơi bán tán bột khi mua nấm. Cách dùng đơn giản như sau:

Liều dùng nấm chaga: 10g bột nấm/ngày (Khoảng 2 thìa canh) hãm với khoảng 800ml nước sôi, hãm trong thời gian khoảng 20 phút là dùng được, các bạn chia thành nhiều lần uống trong ngày, nên dùng nước hãm nấm trước bữa ăn khoảng 30 phút hoặc sau bữa ăn khoảng 1 giờ.

3. Nấm chaga ngâm rượu

Ngâm rượu là một trong những cách dùng khoái khẩu của phái mạnh, thường các loại thảo dược, nhất là những loại có công dụng bồi bổ anh em bao giờ cũng đặt câu hỏi và quan tâm xem loại thảo dược ấy có ngâm rượu được không. Nấm chaga là loại thảo dược có thể dùng để ngâm rượu, cách ngâm như sau:

Tỷ lệ ngâm: 1kg nấm chaga các bạn nên ngâm với khoảng 5 lít rượu loại 40 độ, ngâm trong thời gian khoảng 1 tháng là dùng được.

Cách ngâm: Nấm thái ra thành từng miếng mỏng, bỏ nấm và bình miệng rộng sau đó đổ ngập rượu, đậy nắp bình và ngâm trong thời gian khoảng 1 tháng trở lên là dùng được. Mỗi ngày nên dùng khoảng 2 ly đến 3 ly rượu nhỏ, nên uống trong mỗi bữa ăn các bạn nhé. Lưu ý, không nên lạm dụng uống quá nhiều rượu nấm chaga, việc lạm dụng quá mức luôn tiềm ẩn những nguy cơ gây hại cho sức khỏe.

Tham khảo: Nấm lim xanh và công dụng của loại nấm giá trị nhất Việt Nam

Lưu ý khi dùng nấm chaga

• Trong sơ chế: Nên cạo bỏ lớp vỏ đen bên ngoài nấm vì phần này không có tác dụng mà còn có thể gây hại (vì chứa nhiều sắc tố melanin).
• Độ an toàn: Theo tạp chí Clinical Nephrology, mặc dù nấm Chaga là thảo dược cổ truyền được dùng điều trị viêm dạ dày, loét và bệnh lao xương nhưng nó cũng chứa nhiều oxalate có thể gây ra sỏi thận và các trường hợp khác. Đã có trường hợp báo cáo trên một bệnh nhân 72 tuổi bị ung thư gan, sau khi uống bột nấm Chaga liên tục trong 6 tháng (mỗi ngày 4 – 5 muỗng cà phê) thì bị sỏi thận (6).
• Lựa chọn: Được biết, nấm Chaga tốt và đạt chuẩn thì phải là nấm mọc tự nhiên trên cây bạch dương và phải từ 20 năm tuổi trở lên (3).
• Đối tượng: Phụ nữ có thai và đang cho con bú nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi dùng
• Sử dụng: Nấm Chaga có nhiều hoạt tính không thể phủ nhận nhưng so với các loại nấm khác, nó vẫn còn khá mới. Vì vậy, các bệnh nhân cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng vì theo PGS TS Nguyễn Thị Chính “Nấm chaga là một sản phẩm mới đưa về Việt Nam. Để xác định được hoạt chất tốt hay xấu, chất lượng ra sao thì cần phải nghiên cứu kỹ lưỡng hơn” (5).